Haber Türk muharriri Rahim Ak son günlerdeki ekonomik gelişmeler üzerine dolar ve TL rekabetindeki gelişmeleri kıymetlendirdi.
İşte Rahim Ak’ın o yazısı;
DOLARIN DESTEKÇİLERİ
* Pandemi süreci nedeniyle gelişmekte olan devletlerden anamal çıkışı
* Nisan, mayıs ve haziran aylarına sıkışan 18 milyar dolarlık dış borç geri ödemesi
* Merkez Bankası’nın 50 milyar lirayı bulan tahvil geri alımları
* Merkez Bankası’nın rezervlerindeki erime
* Türk Lirası mevduat ve tahvil getirilerinin yüzde 7-8’e gerilemiş olması.
* Petrol fiyatlarının tekrar yükselmeye başlaması
* İhracatın gerilemesi
* Turizmde 40 milyar doları bulan gelir beklentisinin 10’da birine inmesi
TL’NİN DAYANAKLARI
* Küresel likiditenin tarihinde olmadığı kadar yükselmesi
* Merkez bankaları ile muhtemel swap itilafı
* İthalat ve cari açıktaki düşüş
* Yurtdışı ile swap imkanlarının azaltılması
* Petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüş
Türkiye’nin COVID 19’u süratli atlatıyor olması tedarik zincirindeki gayri memleketlerin (Çin vs) noktasına geçme mümkünlüğünü artırıyor. Türkiye’nin bunalım idaresindeki tecrübesi
Dolar/TL’nin tarihi doruğuna yaklaşmasının akabinde alışılmış ki yatırımcıların gözü tekrar kura çevrildi. Ağustos 2018’de ABD ile Türkiye arasındaki gerginlik ve ABD’nin yaptırım kararı ile 7,23 seviyesine çıkarak tarihi rekor kıran dolar kuru, bugün bu rekor sonrası en yüksek seviye olan 7.1710’a kadar tırmandı. Yılbaşından beri umumide birebir kefede gösterildiğimiz Brezilya Reali yüzde 39, G. Afrika Randı yüzde 32, Rus Rublesi yüzde 18 bedel kaybederken TL yüzde 19 kan kaybetti.
Doların Türk Lirası’na karşı bedel kazanmasında en değerli neden ebetteki global piyasalarda koronavirüs salgını nedeniyle risk iştahının düşük olması ve doların vesair para ünitelerine karşı da kıymet kazanması. Buna ise yeniden virüs nedeniyle Türkiye üzere gelişmekte olan devletlerden para çıkışı neden oluyor. Gelgelelim yalnızca bu değil 5 munfasıl gelişme daha dolara destek veriyor. Doların 2. güçlü destekçisi nisan, mayıs ve haziran aylarına sıkışan 18 milyar dolarlık dış borç geri ödemesi. Çoklukla tekrar borçlanma yoluyla çevrilen borçların Türkiye’nin CDS’lerindeki yükseliş nedeniyle tümünün döndürülmesinin sıkıntı olduğu bu nedenle mahsusen borçlu gerçek reel bölüm firmalarının döviz alarak borç kapama yoluna gittikleri söz ediliyor.
MERKEZ’İN MALI GENİŞLEMESİ
Vesair kıymetli etken Merkez Bankası’nın 50 milyar lirayı bulan tahvil geri alımları. Bu da Türk Lirası likiditesini artırdığı için doğal olarak pahalılık yaratıp TL’nin bedelini azaltacağı için yatırımcılar açısından risk olarak görülüyor. Çok tartışılan Merkez Bankası’nın rezervlerindeki erime ve Türk Lirası mevduat ve tahvil getirilerinin yüzde 7-8’e gerilemiş olması da değerli etkenler. Pandeminin başlangıcında petrol fiyatındaki ani çöküş ile TL lehine bir gelişme olmuştu. Bu da TL’nin gayri gelişmekte olan devlet paralarına nazaran daha dirençli olmasını sağlamıştı. Lakin son günlerde yerküre ekonomilerinde sıradana dönüş emareleri petrol fiyatını tekrar 30 doların üstüne taşıdı. İhraç pazarlarının daralması ile ihracattaki gerileme herşeyden daha değerlisi Türkiye’nin bacasız endüstrisi turizmde bu yıl beklenenin onda biri kadar gelir elde edilecek olması beklentisi doların gayri iki değerli yandaşı.
TL’NİN DE 6 DESTEĞİ VAR
Artık olmasa bile Türk Lirası’nın da 6 kıymetli desteği var. Bunların başında küresel merkez bankalarının ekonomilere tarihte görülmediği kadar para enjekte etmesi ile oluşan likidite bolluğu var. Ekonomilere itimadın biraz olsun geri gelmesi ile küresel likiditenin TL üzere gelişmekte olan devletlerin para ünitelerinin kıymetini artırması güçlü bir beklenti. 2. olarak Kaynak ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın da açıkladığı küresel merkez bankaları ile swap mutabakatı mümkünlüğü var. Şayet bu muahede olursa Türk Lirası epeyce rahatlayacak.
Gayri yandan ithalat ve cari açıktaki düşüş de döviz gereksinimimizi azaltıyor. Öbür yandan petrolün yanı sıra sair emtia fiyatlarının düşüyor olması ve petrolde buhranın yanı sıra Suudi Arabistan ve Rusya çekişmesinin aşağı taraflı riskleri artırıyor olması TL için önümüzdeki periyotta avantaj olabilir. Teknik imkan swap imkanlarının kalmamış olması da en azından şu anda yabancı yatırımcıların TL’nin pahası ile spekülatif olarak oynamasının önünü alıyor. Merkez Bankası, 22 Nisan’da bankaların döviz karşılığı TL swap limitlerini % 20’den % 30’a çıkarmıştı, dün de % 40’a çıkardı. BDDK ise dün aldığı kararla bankaların yurtdışı büroları dahil TL kullandırımları özsermayenin binde 5’i ile sonlandırıldı. TL için arda kalan iki dayanak biraz ucun vadeli fakat küçümsenmeyecek cinsten. Bunlardan birincisi Türkiye’nin bunalım tecrübesinin sair devletlere nazaran çok çokça olması gayrısı ise Türkiye’nin COVID 19’u süratli atlatıyor olması nedeniyle tedarik zincirindeki Çin gibisi öbür devletlerin tarafına geçme mümkünlüğünün artıyor olması. Hem doların hem TL’nin bu 6’şar dayanağından hangisi dönemsel olarak ön plana çıksa bilek güreşinde ivme o yana sahih kayıyor.
